Op zoek naar de nieuwe balans tussen mens en machine

ARNHEM - In de procesindustrie schrijdt de technologie in volle vaart voort. Steeds meer productieprocessen worden vergaand geautomatiseerd, waardoor uiterst technische machineparken ontstaan. Dat laat onverlet dat de supply chain soms nog behoorlijk grillig kan zijn. En er ad hoc moet kunnen worden ingespeeld op onverwachte variaties en nuances in de zo gestroomlijnde, bijna vanzelf draaiende productie. Juist dan is het essentieel dat mensen kunnen bijsturen of ingrijpen. Het vraagt om behoorlijk wat nieuwe kennis over de manier waarop moderne machines denken en werken.

Om strategisch gestelde doelen te bereiken en tot maximale resultaten te komen moeten mensen, machines en processen in optimale balans presteren. Jarenlang was dat een kwestie van nauwkeurig vastgelegde procesbeschrijvingen en goede afstemming tussen mensen en het door en door kennen van de werking van het grotendeels analoge, mechanische machinepark. Waar met name procesoperators en hun directe collega’s letterlijk met de handen aan de machine de controle op de processen hadden.

Grip houden

Steeds vaker doen machines voorzien van hoogwaardige technologie en vernuftige automatisering het werk zelf. Machines kunnen zelf denken op basis van data en slimme software en ‘praten en schakelen’ ook onderling met elkaar. Maar achterover leunen is er niet bij. Mensen zullen te allen tijde letterlijk en figuurlijk de grip op het proces en de te nemen beslissingen moeten houden. Juist op cruciale momenten waarop ergens in de supply chain de dingen net iets anders gaan dan gepland en voorgeprogrammeerd.

Hoe ‘denkt’ de machine?

Laten we als voorbeeld kijken naar het plotselinge moment waarop een of meerdere machines besluiten te stoppen. Dán is het essentieel om te weten wat een machine ‘denkt’ op basis van wat hem is geleerd. Waarom vertrouwt hij de kwaliteit van een grondstof niet? Of waarom keurt hij een eindproduct af en volgt het niet de weg richting logistiek en de klant? De vraag is dan welke actie vereist is om te zorgen dat het proces zo snel mogelijk weer gaat draaien. Heeft de machine gelijk? Moet hij net anders worden ingesteld? Vergelijk het met de slimme verwarmingsthermostaat die in steeds meer huishoudens hangt. Het ding denkt en doet automatisch veel zelf. Je hebt er in principe geen omkijken naar. Maar je moet nog steeds snappen hoe hij werkt, waarom hij doet wat hij doet en hoe je als jij dat wenst zelf grip blijft houden op het comfort in jouw huis.

Het verstand van de mens

Het gaat in de innoverende procesindustrie dus om het zoeken en vinden van de nieuwe balans tussen mens en machine. Het beste van twee werelden. Een wel heel simpel, praktische voorbeeld bewijst dat. Stel: uit een in het proces op te nemen pallet met grondstof steekt een stuk afgebroken hout. Slimme sensoren in een machine zorgen dan dat het proces stopt. Om problemen, vastlopen, kwaliteitsverlies of zelfs gevaarlijke situaties te voorkomen. Begrijpen doe je de beslissing van de machine meteen. Maar je zult wel even het brok hout moeten verwijderen of de pallet uit het proces moeten halen. Genoeg momenten dus waarop het blote oog en het verstand van de mens nog altijd onmisbaar zijn.

Optimum in vertrouwen

Het is voor de totale organisatie zaak om het optimum in vertrouwen te vinden. Het optimum tussen het enerzijds kunnen en durven overlaten van taken en processen aan techniek en automatisering en anderzijds de mensen die verantwoordelijk zijn en blijven voor het eindresultaat. De snelheid. De efficiency. De veiligheid. Het eindproduct. De kwaliteit ervan. En de klanttevredenheid. Het aloude adagium dat automatisering het werk van mensen minder belangrijk, leuk en boeiend maakt, snijdt daarbij geen hout. Integendeel. Het vraagt om nieuwe competenties en andere manieren van denken en kijken. En dus is het opleiden en de doorontwikkeling van mensen essentieel en biedt juist dat hen volop nieuwe uitdagingen.

Basis voor succes

Op dus naar de nieuwe balans tussen mens en geautomatiseerde machines. Waarbij we natuurlijk niet moeten vergeten dat diezelfde automatisering ook andere prachtige voordelen met zich meebrengt. Data zorgen voor nieuwe inzichten die door mensen voorheen niet of met heel veel moeite te vinden waren. Data maken het mensen op alle niveaus mogelijk nog nauwkeuriger en fijnmaziger te sturen. Een vergaand geautomatiseerd machinepark, jaren binnen de organisatie opgebouwde kennis en ervaring én het al eerder genoemde gezonde en getrainde verstand van mensen vormen in de moderne procesindustrie samen de basis voor succes.

Door: Jan-Pieter Kuipers, Principal consultant ARV Group

Bron: ARV Group - partner FoodPro Network

‘Een geautomatiseerd machinepark, kennis, ervaring én het gezonde, getrainde verstand van mensen vormen samen de basis voor succes.’